Het proces van pottenbakken
Vorige week vroeg iemand in het atelier me nog hoe lang het eigenlijk duurde voor je een volledig servies gemaakt hebt. Een vraag die ik best veel krijg.
Wel, als je als keramist graag met je handen in en aan klei zit en het servies moet in je eigen kast belanden, reken dan maar op een tienjarenplan.
Als je onze keukenkast opentrekt komen de glazuurfoutjes, de ietwat rare kromgetrokken borden en kommen je tegemoet, want die wil je natuurlijk niet verkopen of weggooien… Het geeft me een beetje een déjà vue gevoel.
Het doet me immers denken aan de klaagzang van mijn moeder vroeger, die steeds mijn vader aanporde om een en ander in het huis te verbouwen, te klussen, of te timmeren. Dat lukte prima voor klanten, maar thuis… Dat duurde toch ook wel even!
Terug naar de vraag;
Misschien denk je als je komt draaien aan het potterswiel of wat bouwen, dat je je resultaat onmiddellijk kan meenemen naar huis. Je hebt iets horen waaien over bakken en denkt dat ik jouw creaties vlug nog eventjes 10 minuten kan bakken terwijl je de klei van je handen wast. Niet helemaal…
De allereerste les van pottenbakken? Geduld is een schone deugd. Klei leert je dat feilloos.
Reken voor het proces van maken tot gebruiken op een 3 à 4 weken.
Pottenbakken in 6 stappen
Stap 1. Het maken
Een potje, vaas, object maken met gelijk welke techniek is een eerste leuke uitdaging. Bepaalde vormen vragen jaren oefening, en anderen vloeien uit je handen. De natte klei gaat daarna even in rust wat drogen. Een dag tot een week.
Stap 2. Afwerken
Wellicht is jouw creatie na deze eerste stap nog niet helemaal hoe je wil dat het eruit ziet. Je wil vervolgens eventueel verder afdraaien, een voetje aan je pot draaien, of een oor aanzetten. Dat kan in de lederharde fase, dit kan de dag na het maken van jouw creatie. Je kan in deze fase ook een eerste decoratietechniek toepassen.
Als je de potten onder plastiek bewaart, kan het ook de week erna. Zo doen we dat bijvoorbeeld in cursusreeksen.
Stap 3. Drogen
Daarna moeten de stukken drogen, 1 tot 2 weken. Bij cursisten wachten we altijd 2 weken zodat ik zeker weet dat ze droog zijn.
Stap 4. Bakken
Dan volgt wat we noemen de “biscuitbak” op 950 graden. Het bakken neemt best wat tijd in beslag, +/- 20u voor je de oven opnieuw kunt openen.
Stap 5. Glazuren
Nu is het klaar?
Nope, nu heb je iets als bv een vaasje, bordje, potje, wel al stevig gebakken maar nog ongeglazuurd, je kunt er nog niet uit eten of drinken. Je gaat je werk glazuren.
Glazuur bestaat uit een smeltmiddel, een glasvormer, een stabilisator en eventueel wat oxides en andere stoffen die voor kleur, effect of textuur zorgen. Glazuur aanbrengen kan met de kwast, door te dompelen of in de spuitcabine.
Stap 6. Glazuurbak
Na eventjes drogen kunnen de potjes dezelfde dag al terug in de oven. Dit bakproces duurt iets korter (een uur of 8). Naargelang het glazuur dat je gebruikt en waar de stukken voor dienen, gaat de oven naar een temperatuur tussen de 1060 en de 1300 graden. Vervolgens laten we de stukken opnieuw traag afkoelen. En zo zijn we snel weer 24u verder.
Ik hoor het je denken, wauw dat duurt lang!
Klei is nu éénmaal een leuke en boeiende natuurlijke materie met eindeloze mogelijkheden, en ieder deeltje van het proces is ongelofelijk fascinerend.
Ik ben altijd blij dat ik mijn wenkbrauwen nog heb nadat ik de glazuuroven weer eens te vroeg open, zo verschrikkelijk nieuwsgierig, telkens weer! Ook altijd blij om cursisten te zien, blij met het resultaat van hun zelfgemaakte objecten. Het maakt van mij een gelukkige vrouw.
